КАКВА БИЛА СУДБИНАТА НА ИСЧЕЗНАТИТЕ СРБИ – Филм за „ЖОЛТА КУЌА“ повикува на одговорност (ВИДЕО)
Документарно-играниот филм на авторката Слаѓана Зариќ кој ќе се емитува утре на РТС 1 во 21 часот содржи изјави на сведоци (поранешни војници) на ОВК кои имаат директни сознанија за транспортот на заробените Срби во Албанија и за трговијата со органи.
Документарно-играниот филм „Косовското досие – Жолта куќа“ на авторката Слаѓана Зариќ, ја раскажува приказната за трагичната судбина на луѓето кои исчезнаа во текот на летото од 1999 година, откако 50.000 војници на КФОР дојдоа на Косово и Метохија.
Зариќ своето истражување го базира на извештајот на Дик Марти, кој беше усвоен од Парламентарното собрание на Советот на Европа и на документот на УНМИК, кој содржи изјави на сведоци (поранешни војници) на ОВК кои имаат директно знаење за транспортот на заробените Србите во Албанија и трговијата со органи.
Тие сведоштва велат дека заробените Срби прво биле држени во логори низ Косово (од кои 144 според податоците на УНМИК). Некои од нив беа убиени веднаш, некои по извесно време беа пренесени во Албанија (најчесто во јули и август 1999 година). Затворениците биле префрлани во комбиња, фрижидери и камиони. Некогаш легални, а подоцна, како што стануваа сè поризични, нелегални рути. Возачите на овие комбиња и камиони се сведоци на трагичната судбина на затворениците.
Според документот на УНМИК, од Косово во Албанија биле префрлени меѓу 100 и 300 лица. Има дури и сведоштва дека телата на убиените Срби биле пренесени и во Албанија. Затворениците биле носени во приватни куќи, во групи од пет до десет луѓе. Вакви затвори, или како што ги нарекуваат кампови, се наоѓале на места во близина на границата, но и на места во централна Албанија.
– Некои работеле во тие логори: сечеле дрва, работеле земјоделски работи. Некои се убиени таму, а некои однесени понатаму. Дик Марти тврди дека затворениците поминале низ најмалку два транзитни логори. На крајот, голем број затвореници завршија како жртви на трговија со органи. Стануваше збор за трговија со бубрези, други органи, поради сложените операции што ги бараат, не беа користени за продажба на црниот пазар. Приказната за одведување во друга земја, за убивање, за трговија со органи е грозоморна приказна која бара многумина на одговорност – вели Слаѓана Зариќ, авторка на сериите: „Деведесет и осум“ и „Рачак“.
Во текот на истражувањето најтешко било да се најдат компетентни соговорници, бидејќи ретко кој сака јавно да зборува на оваа тема, а ретко кој нешто знае.
Зариќ се водела од извештаите на Дик Марти, бидејќи тоа е најсериозното истражување што е направено на оваа тема и кое детално ги опишува последните часови на српските затвореници во Албанија. Според неа, многу корисен е и документот на УНМИК од 2003 година. Тој ги носи сведочењата на сведоците, поранешните војници на ОВК кои биле возачи на камиони и комбиња кои ги носеле Србите од Косово во Албанија, а потоа ги возеле од еден логор во друг во самата Албанија. Многу од овие луѓе поминале неколку месеци во Албанија. Некои од сведоците велат дека имале сопствен превоз од дома до клиниката на почетокот на летото 2000 година, а повеќето биле киднапирани во Косово летото 1999 година.
– Во моето истражување разговарав и со новинари кои ја открија приказната за трговија со луѓе. Имено, кон крајот на 2002 година и почетокот на 2003 година, црногорскиот истражувачки новинар Јово Мартиновиќ најде сведоци, а потоа заедно со американскиот новинар Мајкл Монтгомери и продуцентот Стивен Смит ја открија приказната за трговија со органи. Тие се најодговорни за сознанието за ова страшно злосторство. Заедно со истражниот тим на УНМИК подоцна се обидоа да ги докажат тврдењата на сведоците – така е создаден документот на УНМИК од 2003 година. Разговорот со нив, особено со Јова Мартиновиќ, ми помогна да разберам и поврзам многу работи кои ми беа нејасни – објаснува Зариќ, која планира да реализира уште еден документарен филм од серијалот „Косово досие“, за Погромот и 17 март.
Серијата „Косовско досие“ ја реализира Радио телевизија на Србија во соработка со Министерството за внатрешни работи.
– Планирам да снимам две епизоди од документарниот игран филм „Жолтата куќа“, а има и идеи да направам и играна серија на оваа криминално-воена тема – потврдува за „Политика“ Слаѓана Зариќ.
