Се заканува ли војна помеѓу Грција и Турција?

Премиерите на Грција и Турција, Алексис Ципрас и Бинали Јилдирим, вчера преку телефон разговарале за турско-грчката криза на Егејот, околу еден пар мали ненаселени острови, кај кои се собираат бродови на крајбрежната стража на двете земји, кои тврдат дека тие острови се нивни.

Грчките медиуми јавуваат дека Ципрас и Јилдирим разговарале за “провокациите од турска страна”, додека турските го тврдат спротивното – дека Грција ја провоцира Турција.

Во текот на разговорите на двајцата премиери на барање на турската страна, Ципрас “остро укажал” дека кај островот Имија кој Турците го нарекуваат Кардак, на крајот исток на Егејското море, се работи за настан кој “директно ги поткопува турско-грчките и турско-европските односи, и дека се гази меѓународното право”.

Ципрас побарал од Турција веднаш да сопре со сите провокативни повреди на територијалните води и воздушниот простор на грчките острови во Егејското море, но двајцата премиери, како што е соопштено, се договориле да ги интензивираат разговорите за мерките за изградба на доверба.

Најавено било дека министерот за одбрана на Грција, Панос Каменос, на состанокот на НАТО на кој учествуваат во Брисел, биле пренесени сите информации на оперативниот центар на Вооружените сили на Грција за активностите на турските авиони и бродови, за да покаже што се случува во Егејското море.

Министерството за одбрана на Грција објавило дека турското Министерство за надворешни работи тврди дека Имија и припаѓа на Турција, и дека поради тоа постои квалитативно продлабочување на инцидентот, за што го обвинуваат соседот.

Грчкото министерство за одбрана “не сака да се вклучи во процес кој би ја натерал Турција да предизвика инцидент”, пишува во соопштението со употреба на термини кои во воено-дипломатската терминологија означуваат вооружен судир, и се додава дека грчките вооружени сили во целост се подготвени за распоредување и во поширокиот регион на Егејот.

Вчера вонреден состанок на Одборот на Собранието на Грција за надворешни работи и одбрана, затворен за јавноста, побарала пратеничката група на опозициската партија Нова Демократија. Тие навеле дека во 2017. година Турција на Егејот извршила најголем број на повреди на територијалниот интегритет на Грција во последните 15 години.

Тие повреди биле проследени од “вжештени изјави на турски службеници”, чија кулминација дошла по изјавите на турскиот претседател Ердоган, кој денес непосредно се заканил со користење на турските вооружени сили против Грција и Кипар, навеле пратениците.

Во Атина вчера било објавено дека турскиот весник “Хуријет” со фотографија објавил дека кај Имија 11 турски и 8 грчки бродови, што наликува на вооружениот инцидент од 1996. година на тоа место.

Меѓутоа, грчката страна не ги потврдува турските податоци, туку вели дека на тоа место има три турски и два грчки брода.

Министерствата за надворешни работи на Грција и Турција денес размениле остри официјални соопштенија.

Покрај тоа, портпаролот на грчкото министерство Александрос Гениматас, вчера рекол дека “Турција, заедно со чувството за мера, го изгубила и здравиот разум”.

Тој додал дека Турција, покрај тоа што го крши меѓународното право, покажува дека не познава ни географија, бидејќи во соопштението на турскиот министер за надворешни работи наведува дека Имија и припаѓа на Турција, а дека Грција само носи јавното мислење во заблуда.

Во турското соопштение се тврди дека на грчкото министерство официјално му е укажано дека “кај Имија има големо присуство на грчки вооружени сили во воздух и на море, и дека турската страна нема да толерира такво однесување”.

Генералниот секретар на Министерството за надворешни работи, Димитриос Параскевопулос, денес вложил остар протест до својот турски колега, а протесна нота била вложена и до амбасадорот на Турција во Атина, кој бил повикан во Министерството за надворешни работи.

Кризата се продлабочува од вчера кога, според грчки извори, брод на турската крајбрежна стража, кај Имија намерно удрил и оштетил брод на грчката крајбрежна стража.

Грчкиот брод константно ги чува тие два ненаселени острови во источен Егеј, во близина на границата со Турција, кои нормално се грчки, но на нив претендира и Турција.

Тие две земји поради тие острови во 1996. година малку фалело да завојуваат, што било спречено со интервенција на претседателот на САД на двете страни, но пред тоа таму веќе загинале тројца грчки офицери. Бил направен и договор за изградба на меѓусебна доверба, со целосна демилитаризација на подрачјето околу Имија.

Претставникот на Европската комисија за медиуми, Маргаритис Скинас, рекол дека ЕУ внимателно го следи развојот на инцидентот на Егејот, и дека е потребно Анкара да избегнува закани или активности против членки на ЕУ.

Атина била вознемирена до минатонеделната изјава на Ердоган, дека неговата земја има доволно воени сили за истовремени акции во Сирија и на Егејот, пренеле грчките медиуми.