Војна на тартуфите во Албанија
Закани, отруени кучиња, пресечени дрвја – Албанија е зафатена од таен конфликт, наречен „војната на тартуфи“, кои се сметаат за „црното злато“ во оваа сиромашна земја, пишува „Франс прес“.
28-годишната Евгени Пано е една од берачките на тартуфи, активност која датира веќе со децении во Албанија, кога Италијанците први пристигнуваат за да ги однесат од земјата скапоцените и многу скапи печурки, ценети во гастрономијата.
Секое утро во делот на јужна Албанија таа поминува долг пат со својот сопруг и кучињата Лајка и Бос кои се тренирани да го откријата мирисот, кои душкаат околу долниот дел на дрвјата. Собраните тартуфи ќе бидат продадени на неколку познати ресторани во Тирана, но најчесто кај странски посредници – италијански, грчки и француски.
„Еден килограм црни тартуфи чини 50 евра, а цените на белите тартуфи, кои се карактеристични за летото, достигнуваат 100-140 евра“, вели Пано.
Ова е вистински „бум“ што предизвикува силен интерес во една од најсиромашните земји во Европа со просечна плата помала од 400 евра месечно. Во руралните средини, платите се уште пониски.
Пано се сеќава како еден ден неколку мажи ја пресретнале на патот за да ја заплашат дека ќе и се случи нешто непријатно, ако продолжуи да бара тартуфи во одредена област, кои и рекле дека им припаѓаа на нив.
68-годишниот Бесим Лами изјави дека одлучил да ја прекине оваа активност во крајот на 2017-та година, откако кучињата му биле отруени во планината Дајти источно од главниот град Тирана. „Тие ме пронајдоа, едвај најдов местото за да избегам, а ги убија и моите две кучиња“, вели тој.
Барањето за тартуфи во Албанија не е предмет на правила и закони, вели 27-годишната Енеа Ристани. Често привлекува луѓе кои мислат дека можат да се збогатат со ископување со лопати или напаѓање на луѓе кои ја користат помошта од кучињата кои душкаат по тартуфите. Цената на таквото куче може да достигне 8.000 евра.
Според Евгени Пано, тартуфите стануваат сé поретки во шумата кај Пешани поради лопати кои ги оштетуваат корените. „Искоренетото дрво не дава повеќе плод“, вели таа.
„Во Албанија тартуфи не уживаат заштита или превенција”, вели сопругот Панајот, кој неодамна се вратил во земјата, за да се оддаде на оваа активност по две години во странство.
Според Адријан Коци, директор на паркот „Дивјака“ во западниот дел од земјата, состојбата на печурките во заштитениот резерват е катастрофална. Во јуни, тој побара од полицијата да уапси двајца мажи со лопати, но тие беа ослободени поради недостиг на докази за нелегална активност.
„Пријавувањето во полиција на таквите луѓе, никогаш не доаѓа до одредена санкција“, вели Пано која залудно повикува на создавање на правила или дури за воведување на даноци.
„Сите сме загрижени …, но без јасни правила и преземање акција против бескрупулозните чевли е како да влезеш во нечиј дом без дозвола за претрес“, вели Агим Хоџа, кој е одговорен за шумите во општината на градот Фиери, југозападно од Тирана.
Портпаролката на министерството за животна средина, Ели Хоџа, вели дека нејзиниот оддел подготвува попрецизна правна рамка за заштита на шумите, што треба да се објави оваа година. Исто така, ќе обезбеди дозволи од градоначалници во погодените градови.
Во пресрет на правилата, договорите се добиваат под табела, како и извозот што не се објавува насекаде. Меѓу собирачите, „има многу странци – Италијанци, Грци, Романци, Французи“, вели Енеа Ристани. Продажната цена е десет пати помала во Албанија отколку во земјите од Западна Европа, додаде таа.
Енеа и нејзиниот татко велат дека спасот веројатно е во земјата. Тие отворија специјализирана продавница за храна во Тирана, а по тестото, сосовите, тартуфите, а се надеваат дека ќе продадат и пиво наскоро. „Клиентите почнуваат да бидат заинтересирани за овие производи“, вели Енеа.
