Британски астрономи открија огромна црна дупка, околу 30 милијарди пати поголема од масата на Сонцето. Научниците од Универзитетот Дурам рекоа дека црната дупка е една од најголемите откриени досега.
– Оваа конкретна црна дупка, која е приближно 30 милијарди пати поголема од масата на нашето Сонце, е една од најголемите откриени досега, рече водечкиот автор д-р Џејмс Најтингел, од Катедрата за физика на Универзитетот во Дурам.
Супермасивните црни дупки се најмасивните објекти во универзумот, со маса помеѓу 10 и 40 милијарди пати поголема од масата на Сонцето. Астрономите веруваат дека тие можат да се најдат во центарот на сите големи галаксии, како што е Млечниот Пат.
Ултрамасивните црни дупки се ретки, а нивното потекло е нејасно. Некои веруваат дека тие се формирани со екстремно спојување на масивни галаксии пред неколку милијарди години, кога универзумот бил сè уште млад. Научниците го искористија ефектот на гравитациона леќа за да откријат црна дупка, регион каде гравитационата сила е толку силна што дури и светлината не може да избега.
– Повеќето од најголемите црни дупки за кои знаеме се во активна состојба, каде што материјата вовлечена во близина на црната дупка се загрева и ослободува енергија во форма на светлина, рендгенски зраци и друго зрачење, рече Најтингел.
Црните дупки се вселенски формации во кои голема маса е компресирана во мала точка, чија гравитациска сила е толку силна што ништо не може да ја напушти. За научниците тие се една од најголемите загатки, а новите откритија отвораат многу нови прашања.
Дури минатата година астрономите конечно успеаја да ги откријат првите снимки од супермасивната црна дупка во центарот на нашата галаксија Млечен Пат, но таа всушност не беше самата црна дупка, бидејќи гравитациската сила спречува дури и светлината да избега. Фотографијата на Стрелец А*, како што е позната црната дупка во нашата галаксија, откри светол ореол од гас околу објектот, објект за кој сега знаеме дека има милион пати поголема маса од нашето Сонце. Овие неодамнешни откритија, како и многу други, ги изненадија астрономите.
– Сè што мислевме дека знаеме за црните дупки во текот на последните неколку години, сега е доведено во прашање, вели професорката Микела Мапели, астрофизичарка од Универзитетот во Падова, Италија.
Една црна дупка ги предупреди астрономите минатата година кога се распарчи, а потоа проголта ѕвезда што беше премногу блиску. Втората е опишана како најбрзорастечката црна дупка што е забележана, која троши еквивалентна маса од една Земја секоја секунда. Како резултат на тоа, веќе е три милијарди пати поголема од нашето Сонце.
Мапели ги проучува ѕвездените црни дупки што се формираат кога голема ѕвезда, која брзо гори, се урива сама по себе. Во споредба со супермасивните, овие црни дупки се космички дреболии. Астрономите очекуваа таквите црни дупки да имаат од пет до десет пати поголема маса од нашето Сонце. Но вистината е дека овие типови црни дупки доаѓаат во многу поширок опсег на големини. Во последниве години се откриени некои што се околу 100 сончеви маси, како и една од само 2,6.
– Откривме карактеристики и низа маси на црни дупки што не можевме да ги замислиме пред неодамнешните набљудувања, рече Мапели.
Еден систем за кој таа е заинтересирана е познат како бинарни црни дупки, каде што две орбитираат една околу друга. Тоа може да се случи кога две ѕвезди што орбитираат една околу друга ќе го завршат својот живот како црни дупки. Од друга страна, може да има многу други начини за создавање бинарни црни дупки и ова е нешто што Мапели го проучува во својот проект „Демоблек“ финансиран од Европскиот совет за истражување.
Како црните дупки комуницираат со својата непосредна околина и далечните делови од нивната галаксија е исклучително предизвикувачка загатка. Компјутерските модели тешко можат да помогнат, затоа што бараат увид во релативно мали размери, како и огромни размери измерени во светлосни години.
И покрај новите сознанија за овие чудни „галактички суштества“, вистинската природа на црните дупки останува нејасна. Претпоставките од минатото се разнишани. Она во што можеме да бидеме сигурни е дека црните дупки ќе продолжат да ги збунуваат најпаметните умови во астрономијата, пишува шпанскиот весник „Ел паис“.
